Yoga Chitta Vrtti Nirodha


Een Sanskriet zin blijft ronddolen in mijn geest: Yoga Chitta Vrtti Nirodha. Hoewel de woorden zelf me totaal vreemd zijn, intrigeert de klank, het resoneert op een of andere manier en blijft dus steeds terugkomen. De vertaling van deze soetra van Patanjali, kent verschillende subtiele variaties. De mooiste vind ik: “Yoga is het uitdempen van de wervelingen in de geest”.

Hakken in hout helpt me om uit mijn hoofd te komen en rust te vinden in mijn lijf, dankzij de zich steeds herhalende handeling. En dan vind ik het extra mooi om voor mezelf levenservaringen of levenswijsheden vorm te geven in hout. Los van of een kijker straks herkent wat ik bedoel, is het voor mezelf helend om maandenlang met zo’n levensles bezig te zijn. Al gutsend,  schurend, kijkend en voelend verschuift de les uit mijn hoofd en landt beetje bij beetje in mijn hart en handen.

Voor dit beeld gebruikte ik een enorme plak walnotenhout wat ik gescoord had op een inspirerend landgoed in Frankrijk. Het hout lag er al jaren te verweren, amper beschermd tegen weer en wind.

In dit geval had ik van te voren een grof beeld van hoe het er ongeveer uit zou komen te zien, maar de nerf van het hout bepaalt de vorm van het golvenpatroon, en de beschadigingen van het hout leveren wervelingen die ik zelf nooit zou kunnen maken… Om me te helpen met het gelijkmatig laten verlopen van de diepte van de golven gebruikte ik een bolle frees, uit de hand. Daarna was het vooral behoedzaam gutsen en schuren.  En natuurlijk, eindeloos blijven kijken en voelen: waar moet ik stoppen? Anders dan bij boetseren of schilderen kun je er bij beeldhouwen niets meer aan plakken: weg is weg.

Ook hierbij neem ik een verrassend fenomeen waar: als ik een paar uur aan het beeldhouwen ben, raak ik weliswaar in een rustgevende flow van ambachtelijk bezig zijn met mijn handen, maar na verloop van tijd weet ik niet meer wat nog waar weggehaald mag worden. Als ik het beeld dan weg leg en er de volgende dag vanuit rust weer naar kijk, zijn de wervelingen opgelost, en vertelt het beeld me als vanzelf wat er nog gebeuren mag…